Architektura Informacji – co to jest? Jak zaprojektować?

Dziś jest nieoceniona w projektowaniu user experience, bo dzięki osiągnięciom architektury informacji można określić warunki budowy najlepszej możliwej struktury treści w produkcie czy usłudze. AI w UX używa się także jako synonimu owej struktury – czy będzie to architektura treści strony internetowej, sklepu, czy aplikacji.

W produkcie cyfrowym architektura informacji jest niewidoczna, a jednak użytkownik ocenia ją nieustannie. Przez pryzmat tego, na ile naturalnie i bez wysiłku może poruszać się po interfejsie oraz jaką ma pewność swojego położenia w kontekście całego produktu, działu i aktualnej ścieżki rozwiązywania problemu.

Architektura informacji nie może być zatem skutkiem ubocznym wynikającym ze spontanicznej kolejności projektowania funkcji, wdrażania pomysłów czy wymyślania kategorii. Musi zostać opracowana na podstawie strategii budowania doświadczenia. W oparciu o procesy dostarczające użytkownikowi zrozumiałe, dobrze opisane wyniki.

Skuteczna architektura informacji to taka, która w przystępny sposób i w optymalnym czasie dostarcza komplet informacji potrzebnych użytkownikowi do poruszania się po interfejsie, zdobywania wiedzy i osiągania celów.

Projektowanie architektury informacji w produkcie cyfrowym to proces tak kluczowy, jak zadbanie o dobry szkielet przy budowie lekkiego drewnianego domu – na co dzień szkielet nie jest na pierwszym planie, ale bez niego wszystko się zawali a jeśli nie będzie zgodny z oczekiwaniami użytkownika, pojawią się poważne, codzienne problemy.

Architektura informacji a korzyści biznesowe

Architektura informacji UX jest istotna nie tylko z punktu widzenia użytkownika. Dobrze przemyślana AI prowadzi do:

• optymalizacji wyników wyszukiwania. Ponieważ oprócz dobrze przemyślanej komunikacji dla użytkownika liczy się także struktura adresów URL. Spójność w tym zakresie zapewnia większą przychylność robotów Google i lepsze indeksowanie bez kanibalizowania treści.
• możliwości kreowania standardów UX na rynku. Zamiast jedynie odpowiadać na ruchy konkurencji, można je wyprzedzać. A w oczach grupy docelowej zyskać status nowoczesnej, nastawionej na dynamiczny rozwój, odważnej firmy.
• łatwości rozwijania produktu. Spójna logicznie architektura treści bezpośrednio przyspiesza analizę przed wprowadzaniem nowych rozwiązań i ułatwia przewidywanie wpływu każdej zmiany na user flow i user experience. Oznacza to oszczędność czasu pracy projektantów.

Architektura informacji – z czego się składa?

AI ma obniżać wysiłek poznawczy w interakcji użytkownika, łączyć jego potrzeby z rozwiązaniami w produkcie cyfrowym i prowadzić do osiągania celów w maksymalnie skoncentrowany i skrócony sposób. Musi zatem zawierać:

• logiczną strukturę menu,
• intuicyjną chronologię procesów interakcji tworzącą płynny user flow,
• podział interakcji na etapy łatwe do śledzenia, przyswojenia, a zarazem wyposażone w wiedzę niezbędną do podejmowania decyzji, podaną w prosty sposób,
• ścieżki działania podzielone na spójne kroki o znanym finale,
• przystępne w odbiorze komunikaty – wyraźne, atrakcyjne, ale nie wybijające z rytmu interakcji i nie przekraczające możliwości poznawczych w dedykowanym scenariuszu użytkowania,
• naturalne dla użytkownika słownictwo pasujące do kontekstu korzystania z produktu,
• intuicyjne nazwy, nagłówki i etykiety,
• jasne i czytelne opisy elementów nawigacyjnych,
• strukturę drzewa kategorii, która przyporządkowuje produkty, opcje i rozwiązania w sposób znajomy użytkownikowi,
• strategię powiązania treści i linkowania wewnętrznego, które tworzą skróty szybkiego przejścia do treści powiązanej z aktualnie przeglądanym działem czy kategorią,
• frazy SEO, które pomogą użytkownikom trafiać na odpowiednią stronę bezpośrednio z wyszukiwarki,
• metadane usprawniające wyszukiwanie dzięki spójności i szczegółowości opisu obiektów cyfrowych oraz nazewnictwu bliskiemu użytkownikowi.

Te elementy stoją za diagramem Venna, w którym architektura informacji staje się punktem wspólnym oczekiwań użytkownika, treści oraz jej kontekstu.

Architektura informacji UX – jak zaprojektować?

AI to dziedzina wspierająca projektowanie user experience, zatem cały proces zaczyna się od rozpoznania potrzeb użytkownika.

Wiele z tych potrzeb widać jeśli architektura informacji jest projektowana dla już istniejącego produktu, dla którego zbiera się statystyki charakteryzujące procesy interakcji, ścieżki decyzyjne, czas przebywania na podstronach lub w ekranach, momenty w których nic się nie dzieje lub strona zostaje porzucona.

Istotne jest zrozumienie szerszego kontekstu rozumowania grupy docelowej. Na postrzeganie architektury informacji i oczekiwania względem niej ma wpływ światopogląd, kultura, a także procesy kognitywne składające się na sposób przyswajania i oceny informacji oraz podejmowania decyzji. W tym także modele mentalne stosowane w interakcji ze wszystkimi produktami cyfrowymi.

Na tej podstawie użytkownicy budują swoją hierarchię wartości i potrzeb, względem których będą oceniać użyteczność i funkcjonalność produktu stworzonego na danej architekturze informacji. Będą także mieć określone przyzwyczajenia co do sposobów, zakresu i momentów prezentowania treści, które chcą mieć dostępne w interfejsie, żeby skutecznie podejmować decyzje.

Etapy tworzenia architektury informacji:

1. Definiowanie celów właściciela biznesowego oraz użytkownika. Architektura informacji ma za zadanie harmonijnie je połączyć – każda informacja musi realizować określone zadanie. Nawigacyjne, marketingowe, sprzedażowe, czy w inny sposób wspierające konwersję.
2. Podział treści na kategorie. Aby otrzymać pełny, spójny obraz struktury informacji w produkcie. W strukturze łatwiej dostrzec dysproporcje pomiędzy intensywnością i użytecznością komunikacji w poszczególnych działach.
3. Dostosowanie treści do potrzeb użytkownika. Zadbanie, żeby każdy komunikat spełniał oczekiwania użytkownika pod kątem użyteczności, językowym, informacyjnym i estetycznym.
4. Tworzenie hierarchii treści. Prowadzi do uspójnienia ścieżki docierania do informacji i osiągania celu.
5. Prototypowanie. Jego wynikiem jest seria prototypów Low-Fi (low-fidelity = niska wierność) gotowych do pokazania użytkownikom w bardzo okrojonej formie estetycznej, która jednak pozwala na testowanie skuteczności architektury treści w zakresie prowadzenia użytkownika do określonego celu w intuicyjny sposób. Na drodze przez te etapy przewodnikiem dla projektantów powinien być użytkownik. Badania UX dają najskuteczniejszą bazę do tworzenia odpowiedzi i rozwiewania wątpliwości.

Na przykład:

• Card Sorting pozwoli się dowiedzieć, jak użytkownicy chcą przechodzić od problemu do rozwiązania, czy wyszukiwać produktów w sklepie internetowym.
• Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) zapewnią wgląd w motywacje użytkowników i priorytety w trakcie interakcji.
• Testy A/B umożliwią konfrontację nowego układu treści ze starą koncepcją.

Nie zawsze do przeprowadzania skutecznych testów potrzebne są badania angażujące respondentów. Jeśli wiedza na temat użytkowników została wcześniej zebrana, można jej użyć do zbudowania persony – charakterystyki statystycznego użytkownika, w odniesieniu do której powstanie architektura informacji oraz UX związany z jej prezentacją.

Koncepcję projektowania architektury informacji można próbować zamknąć w liście zasad. Najpopularniejszą propozycję tego typu stworzył Dan Brown – mówca, konsultant i autor książek z dziedziny UX.

Koncepcja Browna to 8 zasad, które dotyczą:

• Przedmiotów – każda treść jest jak organiczny komponent, który posiada swój cykl życia. Trzeba brać pod uwagę konieczność modyfikacji i zastąpienia.
• Wyborów – każdy komunikat powinien wspierać jakąś decyzję użytkownika.
• Ujawniania – minimum treści, maksimum przekazu.
• Wzorców – długie opisy działów warto zastąpić krótkimi przykładami.
• Drzwi frontowych – traktowanie każdej podstrony jako potencjalnie zastępczej strony głównej – na wypadek trafienia na nią bezpośrednio z wyszukiwarki.
• Alternatywnej klasyfikacji – szczególnie jeśli produkt oferowany jest różnym grupom docelowym, warto stosować więcej niż jeden model klasyfikacji, tak aby każdy użytkownik skutecznie docierał do informacji i korzystał z produktu na swój sposób.
• Ukierunkowanej nawigacji – eliminacja chaosu nawigacyjnego.
• Wzrostu – zapewnienie w interfejsie przestrzeni na rozwój treści bez konieczności przebudowy produktu.

Architektura Informacji UX: podsumowanie

Architektura informacji zorientowana na użytkownika sprawia, że ma on poczucie dobrego poinformowania o swojej bieżącej sytuacji. Prowadzi to do szybkich, intuicyjnych decyzji i łatwego rozwiązywania problemów, podczas gdy użytkownik czuje się podbudowany własną sprawnością działania. Warto zapewniać doświadczenia na tym poziomie, żeby nie tylko utrzymać zainteresowanie konkretnej grupy docelowej, ale i korzystać na poleceniach.

Warto w projektowaniu architektury informacji pamiętać także o drugim biegunie – czyli o problemach, które wynikają z jej zaniedbania.

Użytkownicy dzisiejszych produktów cyfrowych są przyzwyczajeni do łatwości wyboru i zmiany. Decydują nierzadko impulsywnie. Ich problemy z użytkowaniem stron i aplikacji nie muszą nawet zostać zwerbalizowane. Wystarczy samo poczucie utraty cierpliwości, znudzenie, zmęczenie, a czasem impulsywne wyrażenie, że produkt jest „głupi”, żeby go odrzucić i rozsiać negatywną opinię.

Na koniec warto wspomnieć o tym, że Architektura informacji UX to w istocie organizm w toku stałej ewolucji. Nie tworzy się jej raz na zawsze, ponieważ przyzwyczajenia użytkowników ciągle się zmieniają. Nie zawsze można wyprzedzać trendy. Podczas gdy konkurencja i inni dostawcy produktów cyfrowych proponują coraz to nowe i udoskonalone doświadczenia, trzeba obserwować, jak aktualne trendy wpływają na potrzeby użytkowników. Weryfikować regularnie, czy posiadany produkt nadal skutecznie na nie odpowiada a jeśli nie, to jak dostosować architekturę informacji. Im szybciej zaobserwuje się zmiany w oczekiwaniach użytkowników, tym niższe jest ryzyko odpływu do konkurencji, na odchodne nazywając nasz produkt przestarzałym.

Warto stale dbać o architekturę informacji UX żeby produkt cyfrowy generował zyski dla firmy w sposób najszybszy i najbardziej przyjazny dla grupy docelowej. Użytkownik, który ma satysfakcję z dobrego poinformowania oraz szybkiego i skutecznego działania, będzie także bardziej skłonny do konwersji.