W rozwoju każdego produktu ważna jest świadomość aktualnej charakterystyki doświadczenia, które buduje on z użytkownikiem. Emocje mają kluczowy wpływ na podejmowane przez klientów decyzje, a te finalnie plasują produkt na rynku. Dlatego tak dużo mówi się o User Experience, a rozwój tej dziedziny wpływa bezpośrednio na użyteczność i funkcjonalność produktów cyfrowych, na których w erze cyfryzacji opieramy własne życie.
Z kolei w życiu prywatnym oczekujemy szybkich efektów bez zastanawiania się nad obsługą programu czy sklepu internetowego, podczas gdy nasze oczekiwania rosną, wymuszając rozwój oprogramowania. Rutynowo używane, codzienne aplikacje, jak kalendarz, przeglądarka internetowa, mapy, program pocztowy, komunikator, edytor zdjęć czy odtwarzacz muzyki, także wpływają na nasze życie zawodowe i jakość życia.
Dobry interfejs to taki, który wspiera w osiąganiu celów, dostarczając jednocześnie pozytywnego doświadczenia. Do projektu spełniającego wymagania użytkownika w tym zakresie dociera się w wyniku iteracji procesu badań UX, rekomendacji i wdrożeń.
Badania User Experience to zdobywanie użytecznych – z punktu widzenia projektowania – informacji o doświadczeniu użytkownika, jego zachowaniach, nawykach i problemach w przestrzeniach interfejsów, żeby te doświadczenia potem poprawiać i coraz lepiej dostosowywać produkt do oczekiwań użytkowników końcowych. Dziedzina UX zawiera katalog metod, które dobiera się do etapu pracy nad produktem i oczekiwanego celu.
Wyniki badań UX pomagają zaprojektować trafne zmiany w celu optymalizacji doświadczenia na różnych etapach powstawania produktu – od samej bazy koncepcji, poprzez makiety, po prototypy. Do każdej fazy projektowania interfejsu można dobrać metodę lub zestaw metod badawczych, które doprowadzą do konsolidacji najlepszych pomysłów i rozwiązań, wskazując przy tym kierunek rozwoju. Lub do takiej wersji prototypu, która zmieniona w gotowy produkt ma duże szanse na sukces rynkowy dzięki spełnianiu oczekiwań grupy docelowej.
Metody można dopasować do różnych etapów projektowania dlatego, że w części z nich potrzebne są makiety lub interaktywne prototypy (high-fidelity), ale w niektórych wystarczą tematy badawcze i spotkania z uczestnikami badania (nawet wirtualnie) lub przeprowadzenie ankiety. Wszystko zależy od tego, kim jest potencjalny użytkownik końcowy, jakich informacji o nim aktualnie potrzeba oraz jakie zachowania należy obserwować, żeby zdobyty materiał doprowadził do konstruktywnych analiz i pożytecznych dla projektantów rekomendacji.
Badania UX warto przeprowadzać na różnych etapach rozwoju produktu, aby lepiej dostosować go do potrzeb użytkowników i zwiększyć jego efektywność. Kiedy najczęściej się je przeprowadza i po co?
Zanim przystąpisz do przeprowadzenia badań, musisz zdefiniować problem badawczy – to jest główne pytanie, na które chcesz znaleźć odpowiedź za pomocą swoich badań. Tło problemu badawczego to kontekst, w którym problem występuje – na przykład, możesz opisać, jakie funkcje produktu są dla użytkowników problematyczne, lub jakie aspekty doświadczeń użytkowników wymagają poprawy. Po określeniu problemu i kontekstu, warto przejść do kolejnego kroku – sformułowania pytań badawczych. Są to konkretne pytania, na które chcemy odpowiedzieć w trakcie naszych badań. Powinny one być jasne, precyzyjne i ukierunkowane na zrozumienie specyficznych aspektów doświadczeń użytkowników.
Następnie przystępujemy do wyboru najodpowiedniejszych metod badania. Tutaj musimy dokonać wyboru między metodami jakościowymi, takimi jak wywiady czy obserwacje, a metodami ilościowymi, takimi jak ankiety czy analiza danych. Wybór zależy od naszych celów badawczych oraz dostępnych zasobów.
Przy planowaniu badania UX, niezwykle istotne jest również przygotowanie planu badawczego. Powinien on zawierać szczegółowy opis całego procesu badawczego, w tym celów badania, metod, planu rekrutacji uczestników, harmonogramu, a także planu analizy i prezentacji wyników.
Rekrutacja uczestników jest kluczowym elementem planu badania. Powinniśmy wybrać osoby, które najlepiej reprezentują naszą grupę docelową, aby uzyskane wyniki były jak najbardziej reprezentatywne. Proces rekrutacji może obejmować różne metody, takie jak rekrutacja online, korzystanie z paneli badawczych, czy też rekrutacja poprzez ogłoszenia.
Różnorodne metody badawcze umożliwiają analizę doświadczeń użytkowników na różnych etapach procesu projektowego – od badań jakościowych i ilościowych po testy użyteczności czy analizy heurystyczne. Wybór odpowiedniej metody zależy od specyficznych celów projektu i zaawansowania jego realizacji, co pomaga uzyskać dokładny obraz oczekiwań i wyzwań użytkowników.
Polegają na przeprowadzeniu wywiadów indywidualnych z użytkownikami lub klientami w celu zgłębienia ich motywacji, myśli i uczuć związanych z produktem lub usługą.
Wywiady te charakteryzują się tym, że są dłuższe i bardziej szczegółowe niż zwykłe wywiady, a ich celem jest zdobycie głębszego zrozumienia perspektywy użytkowników. Wywiady te mogą być przeprowadzane przez telefon, przez internet lub osobiście.
Podczas wywiadów pogłębionych moderator rozmawia z respondentem na podstawie przygotowanego wcześniej scenariusza rozmowy. Zawiera on zazwyczaj zestaw otwartych i zamkniętych pytań, a udzielane odpowiedzi umożliwiają poznanie zachowań użytkownika.
Moderator na podstawie przygotowanego scenariusza przeprowadza dyskusję w grupie fokusowej, w której czasie badani konfrontują swoje emocje i opinie związane z danym produktem czy usługą. W jednym z wariantów tego badania respondenci mogą być podzieleni na grupy o przeciwnych poglądach, co może dać jeszcze ciekawsze wyniki badania.
Testy użyteczności na ocenę, jak łatwo i efektywnie użytkownicy mogą korzystać z produktu, oraz na identyfikację i rozwiązanie problemów, które mogą wpływać na ich doświadczenia.
Testy użyteczności pozwalają sprawdzić, w jaki sposób użytkowane są serwisy czy aplikacje. Dzięki nim możemy dowiedzieć się, jak użytkownik odbiera daną stronę internetową, jakie ona wywołuje reakcje i emocje oraz czy udaje się uzyskać pożądany wynik konwersji.
Możemy wyróżnić testy użyteczności etnograficznych, które polegają na wejściu w naturalne warunki, w jakich użytkownik korzysta z serwisu czy aplikacji i obserwacji użytkownika. Dzięki temu można ulepszyć funkcjonalności, poznając wszystkie trudności, jakie napotyka odbiorca w warunkach zbliżonych do realnych. Badania te są obarczone dodatkowymi kosztami dojazdu, pozwalają jednak uzyskać ważne dla projektowanych systemów czy aplikacji informacje.
W ramach card sortingu grupa sortuje elementy według określonej hierarchii. Takie badanie pomaga na wczesnym etapie tworzenia interfejsu lub w jego poprawnym ułożeniu np. kategorie w sklepie, lub menu aplikacji.
Może być przeprowadzane na trzy sposoby:
Zaprojektowana struktura wymaga weryfikacji, aby upewnić się, że jest nie tylko intuicyjna, ale także efektywna w praktyce. Na tym etapie wkracza tree testing, który służy do sprawdzenia, jak dobrze zaprojektowana na podstawie card sortingu struktura działa w rzeczywistości. Użytkownicy są proszeni o odnalezienie konkretnych informacji w stworzonej hierarchii drzewa. Dzięki temu możemy zidentyfikować potencjalne problemy z nawigacją, takie jak niejasne nazwy kategorii, mylące ścieżki czy niewłaściwie rozmieszczone elementy.
Polegają na przeprowadzeniu wywiadów z użytkownikami w ich naturalnym otoczeniu, tj. w miejscu, w którym korzystają z produktu lub usługi. Celem wywiadów kontekstowych jest zrozumienie, w jaki sposób użytkownicy korzystają z produktu lub usługi w konkretnym kontekście oraz jakie są ich potrzeby i oczekiwania związane z jej użytkowaniem.
Podczas wywiadów kontekstowych, badacz może przeprowadzić wywiad z użytkownikiem w jego domu lub miejscu pracy, a także podczas użytkowania produktu lub usługi w różnych sytuacjach, np. podczas podróży czy na spacerze. Może też zadawać pytania dotyczące doświadczeń użytkownika związanych z produktem lub usługą oraz o to, jakie są jego potrzeby i oczekiwania związane z jej użytkowaniem.
Polega na rejestrowaniu ruchów oczu użytkowników podczas korzystania z produktu lub usługi. Eyetracking pozwala zrozumieć, na jakie elementy produktu lub usługi użytkownicy zwracają najwięcej uwagi oraz jakie są ich oczekiwania i potrzeby związane z jej użytkowaniem. Podczas eyetrackingu, użytkownik korzysta z produktu lub usługi, a jego ruchy oczu są rejestrowane przez specjalne urządzenie, takie jak kamera lub czujnik ruchu oczu. Analiza rejestrowanych danych pozwala zidentyfikować, na jakie elementy produktu lub usługi użytkownik zwraca najwięcej uwagi oraz jakie są jego preferencje i potrzeby związane z jej użytkowaniem.
Polegają na przedstawieniu użytkownikowi dwóch odsłon serwisów i porównanie ich między sobą. Dzięki temu możemy dowiedzieć się, który z przedstawionych serwisów będzie bardziej przystępny i lepiej odbierany przez użytkownika.
Badanie UX mające na celu w jaki sposób grupa docelowa korzysta z interfejsu w miejscu którym najczęściej będzie używana. Np. aplikacja do kupowania biletów, gdzie miejscem badania będzie tramwaj podczas jazdy. Badanie pozwoli zweryfikować czy interfejs jest dostosowany do kontekstu wykorzystywania aplikacji.
Co wchodzi w cenę badania etnograficznego?
Ekspert UX ocenia dany produkt, czy usługę, sprawdzając problemy i użyteczność. Analizy eksperckie są przeprowadzane według trzech metod: analizy heurystycznej (analizowanie pod kątem ogólnych zasad użyteczności), cognitive walkthrough (ekspert staje się użytkownikiem) i listy kontrolnej. Na produktach gotowych najczęściej nazywa się to audytem UX. Nie jest to co prawda badanie UX ale bardzo często można je przeprowadzić w celu ograniczenia kosztów poświęconych na badania UX. Zwykle zajmują od 20 do 40 roboczogodzin pracy UX/UI designera.
Po zakończeniu badań UX najważniejsze jest przeanalizowanie zebranych danych i udzielenie odpowiedzi na postawione pytania badawcze. Wyniki powinny być przedstawione w sposób przystępny i zrozumiały, na przykład w formie raportów, prezentacji, infografik czy materiałów wideo. Jasna i uporządkowana prezentacja wyników umożliwia wyciągnięcie konkretnych wniosków i podjęcie działań usprawniających. Badania UX to fundament skutecznego projektowania i rozwoju produktów cyfrowych – pozwalają zrozumieć potrzeby użytkowników, zidentyfikować problemy i dostosować produkt, by był bardziej użyteczny i satysfakcjonujący. Kluczem do sukcesu jest staranne planowanie, rzetelne przeprowadzenie badań oraz efektywne wykorzystanie wyników.
Po przeprowadzeniu badań i prezentacji wyników, nadszedł czas na wdrożenie uzyskanych wniosków w praktyce. Dzięki wynikom badania, możemy dokonywać poprawek w naszym produkcie cyfrowym, tak aby lepiej odpowiadał na potrzeby użytkowników. Może to obejmować zmiany w interfejsie użytkownika, poprawę funkcjonalności, a nawet wprowadzenie zupełnie nowych rozwiązań. Pamiętaj, że każda zmiana powinna być odpowiednio przetestowana, aby upewnić się, że faktycznie wpływa ona pozytywnie na doświadczenia użytkowników.
Ile kosztują badania UX, zależy głównie od rodzaju badania i tego ilu respondentów będziemy potrzebować do jego przeprowadzenia. Różnica w cenie będzie dotyczyła także rodzaju badań w zależności od potrzeb danej firmy. Inaczej ceny będą kształtowały się w przypadku software house, a inaczej w przypadku e-commerce, gdyż każda z nich będzie potrzebowała innych metod badawczych odpowiednich dla danego projektu.
Ważnym aspektem wpływającym na cenę badań UX jest rekrutacja respondentów. W zależności od rodzaju badań liczba respondentów będzie się różnić, co ma znaczący wpływ na końcową cenę badań. Zatrudnienie małej grupy respondentów dostarczy innych danych niż testowanie na dużej grupie. Różnice w cenie będą występowały także w wyniku zatrudniania określonych grup respondentów, na przykład lekarzy. Jeśli rekrutacja jest skomplikowana i wymaga zatrudnienia dodatkowych osób, które w niej pomogą, na przykład prawników, to cena badań również wzrośnie.
Cena badania UX to w skrócie:
Czas opracowania koncepcji badania + czas pozyskania respondentów + ich wynagrodzenie + czas badacza potrzebny do analizy.
Często wyniki badań UX zostają wrzucone doszuflady i przez co nie są wykorzystywane do optymalizacji konwersji, aby tego unikać najlepiej przekazać te wyniki do UI/UX designera. Ta osoba będzie w stanie wykorzystać wyniki tych badań do zaprojektowania nowego interfejsu na potrzebach użytkowników lub odpowiadającego na ich problemy.
UI/UX designer można to zrobić na dwa sposoby:
Wybór zależy od klienta i sytuacji jaka jest obecna w biznesie.
Badania UX stanowią fundament dobrego projektowania interfejsów na każde urządzenie obsługiwane przez człowieka. W dzisiejszych czasach są to szczególnie witryny internetowe i różnego rodzaju aplikacje.
Mimo wszystko warto zdawać sobie sprawę, że badacze nie są wyroczniami na temat rozwiązań problemów z interfejsem. Dostarczą drobiazgowych danych o użytkownikach oraz ich oczekiwaniach, rozjaśnią powody typowych problemów danej persony w świecie produktów cyfrowych, wskażą błędy i słabe punkty w warstwie graficznej czy architekturze informacji tworzonego produktu, pomogą ustalić ostateczny zakres i hierarchię funkcji pożądanych przez grupę docelową, ale nie powiedzą, jakie dokładnie zmiany przeprowadzić, żeby od razu otrzymać prototyp gotowy na fazę produkcyjną.
Z tego powodu badania UX wykonuje się cyklicznie. Pełnią funkcję kompasu, na który można spojrzeć tylko raz na pewien czas, po pokonaniu kolejnego odcinka trasy.
Chcesz przeprowadzić badania w swojej firmie? Sprawdź naszą ofertę!
